Menu Zamknij

Jak koronowirus może wpłynąć na umowy cywilnoprawne?

             

Koronawirus wpływa nie tylko na zdrowie i gospodarkę, ale także zobowiązania wynikające z umów prawnych. Czy można z powodu koronawirusa zmodyfikować umowy lub zwolnić się z ich obowiązków?

wpływ koronawirusa na umowy

Mamy wszyscy świadomość, że najważniejszą rzeczą teraz jest troska o zdrowie i zapobieganie rozszerzaniu się zakażeń. W dalszej kolejności jest to przewidywanie negatywnych skutków stanu epidemii na gospodarkę w skali makro. Ale stan ten nie pozostaje bez wpływu także na zobowiązania cywilnoprawne. I  na ten temat chciałbym podzielić się z Czytelnikami kilkoma uwagami.

W chwili obecnej trwają prace parlamentarne nad tzw. tarczą antykryzysową. Będzie to akt generalny akt prawny, modyfikujący istniejące zobowiązania cywilnoprawne – po jego uchwaleniu, na pewno postaramy się przygotować oddzielne opracowanie na ten temat. Na tę chwilę przedstawiamy istniejące już teraz w prawie cywilnym instrumenty

 

Art. 471 – niewykonanie zobowiązania z powodu epidemii

Podstawowym instrumentem jest art. 471 kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem,

dłużnik, który nie wykonał zobowiązania lub wykonał je nienależycie, odpowiada za wyrządzoną tym swojemu kontrahentowi szkodę, chyba, że stan ten jest następstwem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności.

 

PRZYKŁAD 1

Przykładem takiej okoliczności zwalniającej od odpowiedzialności za szkodę spowodowaną  spóźnieniem się z dostawą towaru będzie wykazanie przez dłużnika, że opóźnienie nastąpiło z powodu zarządzonej kontroli epidemicznej na granicy Państwa.

PRZYKŁAD 2

W mojej ocenie, nie będzie też odpowiadał przedsiębiorca za szkodę poniesioną przez jego kontrahentów na skutek zarządzonej przez niego przerwy w produkcji z powodu koniecznej ochrony przeciwepidemicznej.

UWAGA! W umowach często regulowana jest jednak kwestia odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną w sytuacji działania w stanie nadzwyczajnym, klęski żywiołowej, czy epidemii. W takich sytuacjach wiążące będą, rzecz jasna, postanowienia tej umowy.

 

ART. 5 – sprzeczność z zasadami współżycia społecznego

Instrumentem prawnym, który może złagodzić odpowiedzialność za szkodę w postaci niewywiązania się lub nienależytego wywiązania się z umowy  na skutek trwającego stanu epidemii jest art. 5.k.c. Stanowi on, że

 Nie można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony

Pozwala on na ograniczenie odszkodowania w sytuacjach szczególnych, jeżeli domaganie się odszkodowania w pełnej wysokości byłoby w konkretnej sprawie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Zastosowanie tego przepisu wydaję się możliwe zwłaszcza przy wnioskowaniu o redukcję odsetek, czy kar umownych.

 

Nadzwyczajna zmiana stosunków [reguła rebus sic stantibus]. 

Zgodnie z art. 3571 kodeksu cywilnego

Jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego może:

1. oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, np. odroczyć je,

2. oznaczyć wysokość świadczenia, np. zmniejszając je,a nawet

3. orzec o rozwiązaniu umowy.

Rozwiązując umowę, sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron tej umowy, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzednim.

W tym przypadku interwencja w   treść umowy następuje na podstawie orzeczenia sądu i ma charakter indywidualny. Może odnosić się bowiem tylko do konkretnej umowy wiążącej strony.

 

Zmiana umowy – zabezpieczenie powództwa

Należy przewidywać, że „nadzwyczajna zmiana stosunków”, o której mowa w tym przepisie, spowodowana stanem epidemii koronawirusa, będzie – niestety – bardzo głęboka i dotkliwa, grożąc po prostu kryzysem gospodarczym. To zaś może spowodować napływ wielu spraw do sądów o zmianę treści istniejących umów cywilnych i gospodarczych na podstawie powołanego art. 3571 k.c. Dotychczasowe przeciążenie sądów sprawami i  obecne praktyczne zamknięcie ich pracy, spowoduje dalsze spowolnienie rozpoznawania wpływających spraw. Praktycznie jedynym sposobem na przyśpieszenie uzyskania rozstrzygnięcia, regulującego na nowo treść umowy przynajmniej na czas trwania procesu, jest zgłoszenie wniosku o zabezpieczenie powództwa na podstawie art. 755 par. pkt 1 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem, sąd może unormować prawa i obowiązki stron lub uczestników postępowania na czas trwania postępowania. Stosownie do art. 737 k.p.c. wniosek o zabezpieczenie powództwa podlega rozpoznaniu „bezzwłocznie”, nie później niż w terminie tygodnia od dnia wpływu do sądu – choć niestety jest to termin tzw. instrukcyjny.

 

Życzymy wszystkim dużo zdrowia i w miarę możliwości porozumienia się pomiędzy kontrahentami w sposób należycie uwzględniający interesy obydwu stron.

 

Podziel się:

O autorze

Witaj,

nazywam się Jan Górski. Jestem adwokatem specjalizującym się w prawie cywilnym, między innymi w sprawach o zasiedzenie.

Współautorem bloga jest adwokat Michał Górski, doktor nauk prawnych.

Zapraszamy do kontaktu, jak również na naszego drugiego bloga o zasiedzeniu.

adwokat jan gorski odszkodowanie od państwa

Wasze Opinie:

Kancelaria Adwokacka Jan Górski
5.0
Na podstawie 56 opinii
powered by Google
Agnieszka TomczykAgnieszka Tomczyk
21:15 24 Oct 22
Bardzo rzeczowy i dobrze przygotowany do spotkania prawnik. Realnie ocenia szanse wygrania sprawy. Rzetelny i cierpliwy. Polecam serdecznie szczególnie w sprawach zasiedzenia, ponieważ ma ogromna wiedzę i doświadczenie, statystyki mówią same za siebie.
Sylwia Maluszycka-CeliSylwia Maluszycka-Celi
14:36 21 Oct 22
Bardzo polecam współpracę z mecenasem Michałem Górskim. Profesjonalnie poprowadzona sprawa o zasiedzenie nieruchomości, wszystko sprawnie i terminowo. Bardzo dobry kontakt na każdym etapie sprawy, jasne i konkretne wytyczne w sprawie kierunku działania oraz niezbędnych dokumentów. Dodatkowo pan Michał jest bardzo sympatycznym człowiekiem. Polecam serdecznie!
Dagmara DziarnowskaDagmara Dziarnowska
09:04 11 Apr 22
Bardzo polecam korzystanie z usług tej kancelarii. Mecenas Michał Górski est wyjątkowo kompetentny, widać że bardzo sprawny w ocenie sprawy, ktora w moim przypadku jest bardzo skomplikowana. Fachowa porada na poziomie, przy tym miły i serdeczny kontakt i bardzo ludzkie traktowanie. Korzystajcie.
MarlenaMarlena
22:56 22 Mar 22
Bardzo serdecznie polecam Kancelarie Mecenasa Jana Górskiego. Nasza sprawa była bardzo trudna. W trakcie tych kilku lat trwania procesu zawsze dyspozycyjny , przygotowany do każdego spotkania i do każdej rozprawy . W chwilach krytycznych kiedy sprawa się mniej lub bardziej komplikowała Pan Mecenas zawsze emanował opanowaniem i wiarą w sukces. Pełen profesjonalizm. Brawo.Jeszcze raz DZIĘKUJEMY.
Paulina ManiosPaulina Manios
09:40 01 Feb 22
W marcu 2021 r. nawiązaliśmy z Kancelarią współpracę w sprawie dotyczącej zasiedzenia udziałów w nieruchomości. Od samego początku zarówno mec. Michał Górski, jak i mec. Jan Górski wykazali się dużym zaangażowaniem w szczegółowe ustalenie stanu faktycznego sprawy, rozważenie potencjalnych czynników niepowodzenia postępowania sądowego oraz skrupulatne przygotowanie wniosku o zasiedzenie.Dzięki rozległej wiedzy merytorycznej i przede wszystkim doświadczeniu mec. Michała oraz Jana Górskich sąd wydał postanowienie stwierdzające zasiedzenie udziałów już na pierwszej rozprawie. Jesteśmy ogromnie wdzięczni za rzetelność, profesjonalizm, wsparcie i życzliwe, ludzkie podejście do naszej sprawy. Życzymy dalszych sukcesów naukowych oraz zawodowych i z pewnością będziemy polecać!
js_loader
Zobacz wszystkie opinie w Google
Subscribe
Powiadom o
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments